ความหมายและความเป็นมาของการศึกษาเกี่ยวกับ Gender
ประเด็นเรื่องเพศสภาพ(gender’s issues)ในต่างประเทศ
v
ศต.19 USA ต่อสู้เพื่อสิทธิในการออกเสียงเลือกตั้ง
มีการพัฒนาการเคลื่อนไหวเพื่อความเสมอภาคด้านเพศภาวะ
v 1955 ใช้ในการแยกความแตกต่างระหว่าง “เพศชาย” และ “เพศหญิง”
v 1960 เกิดการเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิสตรี หรือ
สตรีนิยม หรือ การเคลื่อนไหวเพื่อปลดปล่อยสตรี
ได้รณรงค์ทางสังคมเพื่อสิทธิของผู้หญิงและคนกลุ่มน้อย นักสตรีนิยมได้ต่อสู้อย่างเข้มข้นเพื่อท้าทายและปรับเปลี่ยนขนบธรรมเนียมและประเพณีดั้งเดิมของภาพเหมารวมต่อบทบาทหญิงชาย/มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับสิทธิในสินสมรสของสตรี
v 1970 เมื่อทฤษฎีว่าด้วยสิทธิสตรีได้กล่าวถึงการแยกแยะความแตกต่างของเพศทางชีววิทยาหรือเพศโดยกำเนิดและเพศที่สังคมกำหนดสร้างขึ้น
(social construct)
v 1993หมายถึง กลไกชีวภาพหรือสรีระศาสตร์ (physiology) ของสัตว์ที่มิใช่มนุษย์โดยไม่มีนัยด้านบทบาททางสังคม
v 1978 ความหมายที่เชื่อมโยงความหมายของเพศโดยกำเนิด
กลไกชีวภาพหรือสรีระศาสตร์และบทบาททางสังคมในงานวิชาการสตรีนิยมว่าด้วยเรื่อง “การมีจิตใจเหมือนเพศตรงข้าม”
(transsexualism)
ลักษณะของเพศสภาพในประเทศไทย
•
ชายไทยไม่มีพฤติกรรมมีเมียมาก
•
ชายไทยเดินตามระบบศาสนา
•
หญิงไทยไม่ต้องถูกกักตัวในฮาเร็ม // มีชีวิตอิสระ // ไม่มีลักษณะที่เป็น “ทาส” เหมือนกับ ยุโรป / จีน / อินเดีย
•
ไม่ได้มองว่า “ญ.อ่อนแอ ต้องได้รับการคุ้มครอง”
•
ความเป็น ญ ไม่ได้ทำให้ได้รับทรัพย์สินน้อย
•
ญ/ช บรรลุนิติภาวะที่ 20 ปี
•
ญ ได้เปรียบ ** ได้รับการยกเว้นภาษี
•
2440 เริ่มมีการจดทะเบียนสมรสโดย จนท. ***ชาย 20 ปี – หญิง 16 ปี
•
2519 มีการยกสถานะให้เท่ากัน
–
อำนาจในการเลือกภูมิสำเนา
–
อาจเกี่ยวกับสินสมรส
–
อำนาจในการหย่า / แต่ง
•
2533 การกำหนดนิติกรรม
–
การจัดการนิติกรรมได้ตามลำพัง
–
สมรสซ้อนเป็นโมฆะ
เป้าประสงค์ของ Gender
•
ความเสมอภาคด้านเพศภาวะ (Gender equality)
•
มาจากฐานความเชื่อว่ามีความไม่ยุติธรรมและไม่เสมอภาคด้านเพศภาวะ
ในรูปแบบต่างๆ มากมายมหาศาล
•
ปลดปล่อยผู้หญิง !!
เป็นประเด็นสนับสนุนของ UN เพื่อความเท่าเทียมทางเพศและให้อำนาจสตรี
(United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women)
เป็นประเด็นปัญหาที่มีผลกระทบสำคัญๆ ที่ผู้หญิงต้องเผชิญอยู่ เป็นประเด็นปัญหาที่เป็นอุปสรรคต่อความเป็นธรรมและความเสมอภาคด้านเพศภาวะที่ต้องเร่งแก้ไขเพื่อให้สังคมบรรลุถึงความเสมอภาคด้านเพศภาวะ
(gender equality) เพิ่มพลังและศักยภาพสตรี
(women’s empowerment)ประกอบด้วย
•
ประเด็นผู้หญิงกับความยากจนและเศรษฐกิจ
•
ประเด็นความรุนแรงต่อสตรี
•
ประเด็นการติดเชื้อเอชไอวีและเอดส์
•
ประเด็นการมีส่วนร่วมทำการเมืองการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย
•
ประเด็นการอยู่ในภาวะสงครามและกระบวนการสันติภาพ
•
ประเด็นสิทธิมนุษยชน ฯลฯ
บทบาทด้านเพศภาวะ (Gender roles)
•
กรอบวิถีปฏิบัติหรือปทัสถาน (norms) ทางสังคมและพฤติกรรมที่ความเหมาะสมกับบริบทของสังคมวัฒนธรรมหนึ่งๆของบุคคลเพศใดเพศหนึ่ง
ซึ่งวิถีปฏิบัติหรือปทัสถานนี้จะแตกต่างกันไปตามวัฒนธรรมต่างๆ
และตามยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น
ü สภาพแวดล้อมในการทำงาน
ü ความสัมพันธ์ของคนในสังคมที่ลื่นไหลเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพสังคม
ü กระแสสตรีนิยม สิทธิสตรี หรืออิทธิพลทางเศรษฐกิจ
ü ภาวะสงคราม หรือ ในภาวะฉุกเฉินอันเนื่องมาจากภัยธรรมชาติ
ปัจจัยที่มีผลต่อเพศภาวะ
(Gender)
•
เพศภาวะเป็นบทบาททางสังคม ผู้ส่งผ่านการหลอมรวมทางสังคม (socializing agents)
ü พ่อแม่
ü ครู
ü เพื่อนๆในโรงเรียน
ü ผู้นำทางศาสนา
ü สื่อ ฯลฯ
ü เหมารวมด้านเพศภาวะ
(gender stereotypes)
ผู้กระทำการเหล่านี้ได้ส่งผ่านการหลอมรวมด้านเพศภาวะ
(gender stereotypes) สู่เด็กๆ จากรุ่นต่อรุ่น
เหมารวมด้านเพศภาวะ (gender stereotypes)
•
คือการสรุปหรือถือเอาอย่างง่ายๆถึงคุณลักษณะ ความแตกต่าง
และบทบาทของบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
•
ภาพเหมารวม (stereotypes) อาจเป็นด้านบวกหรือด้านลบ แต่การสรุปภาพเหมารวมนั้นๆ
ไม่อาจแสดงหรืออ้างถึงข้อมูลที่ถูกต้องหรือเที่ยงตรงเกี่ยวกับบุคคลหรือกลุ่มบุคคลเหล่านั้น
•
บทบาทผู้หญิงแบบดั้งเดิมคือการต้องแต่งงานและมีลูก
พวกเธอต้องทาเพื่อความอยู่ดีมีสุขของครอบครัวก่อนตัวเอง
•
บทบาทผู้ชายแบบดั้งเดิมคือการต้องเป็นผู้ให้การสนับสนุนด้านการเงิน
เขายังต้องเป็นผู้ที่ดูมีความมั่นใจในตัวเอง มีความสามารถในการแข่งขัน
มีความเป็นอิสระ มีความกล้าหาญ และมีความมุ่งมั่นในการสร้างอาชีพการงาน
สามารถควบคุมอารมณ์ได้ดี และเป็นฝ่ายรุกในด้านความสัมพันธ์ทางเพศ
ปัญหาของการเหมารวมเพศภาวะ
1.ทำให้อึดอัดในการแสดงความคิดที่แตกต่างหรือมีความคิดสร้างสรรค์
2.ทำต้องแอบซ่อนบุคลิกภาพเฉพาะตนและพัฒนาอาชีพการงานให้ก้าวหน้าตามแนวทางที่เหมาะสม
ความหลากหลายด้านเพศภาวะ (gender diversity)
ต้องการเปิดพื้นที่ให้กับการแสดงตัวตนหรืออัตลักษณ์ทางเพศของมนุษย์ซึ่งไม่จำเป็นต้องเป็นไปตามบรรทัดฐานและกฎเกณฑ์ของสังคม
•
ประเด็นที่มีการถกเถียงในเชิงแนวคิดทฤษฎีจากสกุลความคิดต่างๆในสังคมตะวันตก
ซึ่งแบ่งออกเป็นสองขั้วใหญ่ๆสองขั้ว
Ø ระหว่างขั้วที่เชื่อในระบบสองเพศ หรือความเป็นเพศตามธรรมชาติที่มีเพียงเพศชายและเพศหญิงเท่านั้น
และจะปฏิเสธหรือตำหนิการแสดงอัตลักษณ์/พฤติกรรมทางเพศที่ไม่ตรงกับเพศตามธรรมชาติ
Ø ที่เชื่อว่ามนุษย์สามารถแสดงพฤติกรรม อารมณ์
ความรู้สึกและอัตลักษณ์ทางเพศได้หลากหลายโดยไม่จำเป็นต้องผูกติดอยู่กับเพศตามธรรมชาติหรือเพศสรีระแต่อย่างใด
ความหมายเกี่ยวกับเพศสภาพ
เพศ (Sex)
v ลักษณะทางชีวภาพของหญิงหรือชาย ที่มีมาแต่กำเนิด
v ผลของกระบวนการผสมและการ
หลอมรวมรวมคุณสมบัติเฉพาะทางพันธุกรรมที่มักจะส่งผลให้ เกิดความแตกต่างกัน / เพศชาย (Males) /เพศหญิง(Females)
ผู้ชาย (Man/Men)
v คือมนุษย์ผู้ ชายที่ เป็น ผู้ ใหญ่ หรือใช้ เรียก
มนุษย์ หรือ เพศชาย
v มีคุณสมบัติที่หลากหลายและมีอุปนิสัยที่ไปในทางความเป็นชาย
เช่น ความแข็งแกร่ง
ผู้หญิง (Woman/Women)
v คือมนุษย์เพศหญิง
ความเป็นชาย (Masculinity)
v หมายถึงเป็นคุณภาพของบุคคล (possessing qualities) หรือคุณลักษณะ
characteristics) ที่บ่งบอกถึงคุณลักษณะเฉพาะหรือคุณลักษณะที่เหมาะกับเพศชาย
ความเป็นหญิง (Femininity)
v ชุดของคุณสมบัติ (attributes) พฤติกรรม และ
บทบาทโดยทั่วไปที่เชื่อมโยงเปลี่ยนผ่านระหว่างการเป็นเด็กหญิงและผู้หญิง
ความเป็นหญิงถูกสร้างความหมายผ่านปัจจัยการหล่อหลอมทางสังคมและปัจจัยทางชีววิทยา
เพศสภาพ (Gender)
•
เพศสภาพ (Gender)
v ภาวะความเป็นหญิงความเป็นชายที่ถูกกำหนดโดยปัจจัยแวดล้อม
สังคมและวัฒนธรรมในช่วงเวลาหนึ่งๆ
v หมายถึงระดับของคุณลักษณะที่ใช้แยกความแตกต่างระหว่าง
“เพศชาย”
(males) และ “เพศหญิง” (females) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีของการแยกความแตกต่างระหว่าง “ผู้ชาย” (men) และ “ผู้หญิง”
(women) และ “ความเป็นชาย” (masculine)
และ “ความเป็นหญิง” (Feminine)
เพศวิถี (sexuality)
v การที่บุคคลหนึ่งจะมีความรู้สึกประทับใจ สนใจ รัก
มีความรู้สึกทางเพศ และมีความสัมพันธ์ทางเพศกับบุคคลซึ่งมีเพศภาวะ (gender) เดียวกันกับหรือแตกต่างจากตนเองหรือเหมือนกันกับตนเอง
v ระบบความคิด ความเชื่อเรื่องเพศ เป็นกระบวนการทางสังคมและวัฒนธรรมที่กำหนด
จัดการ กำกับ ควบคุม รวมทั้งการแสดงออกเกี่ยวกับรสนิยมทางเพศ
ข้ามเพศภาวะ (Transgender)
สภาวะของอัตลักษณ์ของบุคคลที่ไม่ตรงกับอัตลักษณ์ทางเพศที่ถูกกำหนดขึ้นไม่ว่าจะจากใครก็ตาม
ü อาจจะเป็นกลุ่มคนที่สนใจเพศตรงข้าม (heterosexual)
ü สนใจเพศเดียวกัน (homosexual)
ü สนใจทั้งเพศตรงข้ามและเพศเดียวกัน (bisexual)
ü สนใจคนข้ามเพศด้วยกัน (pansexual)
ü สนใจคนหลายๆ คนในเวลาเดียวกัน (polysexual)
ü หรือ เป็นพวกไร้เพศ (asexual)
กลุ่มคนข้ามเพศบางคนมีความรู้สึกว่าการระบุอัตลักษณ์ของเพศวิถีแบบอนุรักษ์นิยมนั้นไม่เพียงพอหรือใช้กับกลุ่มของพวกตนไม่ได้
ดังนั้นคาจากัดความของกลุ่มข้ามเพศภาวะยังคงลื่นไหล ไม่แน่นอน
แต่หมายรวมถึงคุณลักษณะเหล่านี้
สรุปจาก
กฤตยา อาชวนิจกุล .2554.เพศวิถีที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปในสังคมไทย
Sexuality
Transition in Thai Society
สุธาดา
เมฆรุ่งเรืองกุล.2554.25 คำนิยามศัพท์ ที่เกี่ยวกับเรื่อง “ความเสมอภาคระหว่างเพศ”เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาผู้ผลิตอิสระระดับบุคคล
ชุมชม เพื่อพัฒนารายการทีวีเพื่อการส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างเพศในสื่อสาธารณะ ดำเนินโครงการโดยองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย
(ส.ส.ท.) ดำเนินโครงการในระหว่างเดือนตุลาคม-ธันวาคม 2544
เนื้อหาส่วนใหญ่รวบรวมจากบทความวิชาการหลากหลายบทความที่ค้นหาจาก
google search engine และตำราวิชาการต่างๆ
ธาวิต
สุขพานิช. 2544. 108 เรื่องที่หญิงไทยควรรู้ (แต่ไม่เคยรู้
เพราะหลงนึกว่ารู้ๆดีกันอยู่แล้ว).กทม.พ๊อพบุ๊คส์ พับบลิค.
หลุยส์ ดูปลาตร์ (ไพโรจน์ กัมพูสิริ แปล). 2540. สถานะของหญิงมีสามีในประเทศสยาม.
กทม.มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
คำนิยามเกี่ยวเพศสภาพ
ž
G=
Gay
ž
L=
lesbian
ž
B
= Bisexual
ž
T=
transgender
ž
I
= Intersexual
ž
Q= Queer คนที่ไม่ระบุว่าเป็นเพศ
unisex
1.ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับเพศสภาพ PDF
2.นิยามศัพท์เกี่ยวกับเพศสภาพ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น